[Lĩnh vực Sản xuất] 7 xu hướng IoT đáng chú ý trong năm 2023 (Phần 1)

Hãy cùng bắt đầu hành trình khám phá 7 xu hướng IoT quan trọng trong năm 2023 và những ảnh hưởng của chúng đối với cuộc sống và xã hội!

Trong tương lai gần, công nghệ Internet of Things (IoT) đang chuẩn bị đón nhận một giai đoạn phát triển đầy hứa hẹn và đáng chú ý. Với sự gia tăng không ngừng của các thiết bị kết nối và khả năng tương tác thông minh của chúng, IoT đã và đang tiếp tục thay đổi cách chúng ta sống, làm việc và tương tác với thế giới xung quanh. Năm 2023 dự kiến sẽ là một năm đáng chú ý, khi IoT sẽ tiếp tục tiến xa hơn trong việc đáp ứng các thách thức và tạo ra những cơ hội mới đầy thú vị.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về 7 xu hướng IoT đáng chú ý trong năm 2023, cùng nhau khám phá những thay đổi chính sách và quản lý đối với IoT, tầm quan trọng của việc tăng cường bảo mật và tích hợp trí tuệ nhân tạo vào hệ thống IoT. Đồng thời, nhìn vào tương lai với xu hướng xử lý biên và phát triển vệ tinh IoT, đánh giá tầm quan trọng của IoT trong chăm sóc sức khỏe và tối ưu hiệu năng quản lý năng lượng.

Giới thiệu về IoT và tình hình phát triển

Định nghĩa IoT và vai trò của nó trong cuộc sống hiện đại

IoT là gì? Internet of Things (IoT), hay còn gọi là Mạng lưới Vạn vật kết nối, là một hệ thống kết nối các thiết bị, đối tượng và cảm biến thông qua internet, cho phép chúng tương tác và trao đổi dữ liệu mà không cần sự tham gia chủ động của con người. IoT đã tạo ra một sự kết nối toàn diện giữa thế giới vật lý và không gian kỹ thuật số, đưa ra những cơ hội mới và thay đổi toàn diện cách chúng ta sống và làm việc.

Vai trò của IoT trong cuộc sống hiện đại rất quan trọng và đa dạng. Nó đã định hình mô hình “thành phố thông minh” (smart city) với việc áp dụng công nghệ để quản lý nguồn tài nguyên, giao thông và dịch vụ công cộng hiệu quả hơn. Trong lĩnh vực y tế, IoT đã cải thiện quản lý sức khỏe và chăm sóc bệnh nhân thông qua các thiết bị y tế thông minh, giám sát sức khỏe từ xa và đồng thời cung cấp dữ liệu quan trọng cho các chuyên gia y tế. Ngoài ra, IoT đã ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp và nông nghiệp thông qua giám sát và tự động hóa quy trình sản xuất, từ đó tối ưu hóa hiệu suất và tiết kiệm chi phí.

Smart city là gì?

Smart city (Thành phố thông minh) là một khái niệm đề cập đến việc ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo để cải thiện hiệu quả quản lý và đáp ứng nhu cầu của cư dân trong một thành phố. Mục tiêu của một smart city là tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên, năng lượng, và cơ sở hạ tầng, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống và cung cấp các dịch vụ công cộng hiệu quả hơn.

Trong một smart city, các hệ thống thông minh và kết nối được triển khai để giám sát và quản lý các khía cạnh khác nhau của cuộc sống đô thị, bao gồm giao thông, năng lượng, nước, quản lý rác thải, an ninh, y tế, giáo dục, và các dịch vụ công cộng khác. Các thông tin và dữ liệu được thu thập từ các cảm biến và hệ thống mạng được sử dụng để phân tích và đưa ra các quyết định thông minh, giúp tối ưu hóa hoạt động và giảm thiểu lãng phí.

Mục tiêu của smart city là tạo ra môi trường sống thoải mái, tiện nghi, an toàn, và bền vững cho cư dân, cũng như thu hút đầu tư và phát triển kinh tế. Các ứng dụng của smart city cũng góp phần vào giải quyết những vấn đề đô thị như ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, quản lý nước và năng lượng hiệu quả hơn.

Tổng quan về sự phát triển của IoT trong những năm gần đây

Sự phát triển của IoT đã diễn ra nhanh chóng trong những năm gần đây. Ban đầu, IoT dựa vào các ứng dụng đơn lẻ và giới hạn trong việc kết nối một số thiết bị như điện thoại thông minh và máy tính bảng. Tuy nhiên, với sự tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực kỹ thuật số, cảm biến và truyền thông, số lượng thiết bị IoT đã tăng vọt và các ứng dụng IoT đã mở rộng sang nhiều lĩnh vực khác nhau.

Ngày nay, chúng ta đã chứng kiến sự xuất hiện của hàng tỷ thiết bị IoT trên khắp thế giới. Những thiết bị này bao gồm các đồ vật thông minh như đèn, nhiệt kế, máy giặt, tủ lạnh, cũng như các thiết bị công nghiệp lớn như máy móc, xe ô tô thông minh và hệ thống tự động hóa nhà máy.

Dữ liệu và con số về số lượng thiết bị IoT trên thế giới hiện tại và dự kiến trong tương lai

Hiện nay, dự báo cho thấy đã có trên 14 tỷ thiết bị IoT trên toàn cầu. Con số này đang gia tăng không ngừng và ước tính sẽ còn tăng cao lên tới 27 tỷ thiết bị vào năm 2025.

Sự gia tăng nhanh chóng của số lượng thiết bị IoT mang lại một lượng lớn dữ liệu được sinh ra từ các cảm biến và thiết bị kết nối. Dữ liệu này cung cấp thông tin quan trọng về các hoạt động, tình trạng và môi trường xung quanh chúng ta, đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện quản lý, tối ưu hóa hiệu suất và đưa ra các quyết định thông minh.

Tuy nhiên, việc xử lý và quản lý lượng lớn dữ liệu này cũng đặt ra những thách thức về bảo mật, quyền riêng tư và khả năng tích hợp hệ thống. Đó là lý do tại sao việc đảm bảo sự an toàn và hiệu quả trong việc sử dụng dữ liệu IoT là một vấn đề được quan tâm hàng đầu trong ngành công nghiệp này.

Sự tăng trưởng nhanh chóng của IoT đang mở ra những triển vọng và cơ hội mới, đồng thời đặt ra những thách thức đáng kể. Việc quản lý và tối ưu hóa các xu hướng này là chìa khóa để đảm bảo IoT phát triển bền vững và có lợi ích tối đa cho cuộc sống và xã hội.

7 xu hướng IoT đáng chú ý trong năm 2023

Xu hướng chính sách và quản lý trong IoT

Các thách thức về chính sách và quản lý trong môi trường quốc tế đa dạng

Với sự phát triển nhanh chóng của IoT, các doanh nghiệp và tổ chức phải đối mặt với một loạt các thách thức chính sách và quản lý. Điều này đặc biệt phức tạp khi các doanh nghiệp hoạt động ở nhiều quốc gia khác nhau với các quy định và luật pháp riêng biệt. Việc đảm bảo tuân thủ các quy định và đạo luật đối với bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư trở thành một yêu cầu cấp bách và không thể bỏ qua.

Sự phát triển các đạo luật và khung quản lý IoT tại các quốc gia lớn

Nhận thức về tầm quan trọng và tác động của IoT, các chính phủ trên toàn thế giới đã tăng cường nỗ lực để thiết lập các chính sách và khung quản lý cụ thể dành cho IoT.

• Ví dụ, các nước Châu Âu đã ban hành các điều luật mới, yêu cầu các nhà sản xuất và vận hành các thiết bị IoT tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về dữ liệu, đảm bảo tính bảo mật và tránh xâm phạm quyền riêng tư của người dùng.
• Một quốc gia khác là Trung Quốc, năm 2023 cũng sẽ là thời kỳ đỉnh điểm của kế hoạch 3 năm được chính phủ khởi động nhằm giới thiệu các chính sách cho phép thu nhận rộng rãi các công nghệ IoT.

Sự chú trọng vào việc xây dựng các chính sách và quản lý phù hợp cho IoT sẽ định hình cách thức phát triển, chế tạo và vận hành các thiết bị IoT trong tương lai.

Ảnh hưởng của việc thắt chặt chính sách và quản lý đối với doanh nghiệp IoT

Thắt chặt chính sách và quản lý trong lĩnh vực IoT sẽ ảnh hưởng đáng kể đến các doanh nghiệp và công nghệ trong ngành. Các tổ chức phải đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy định và đạo luật mới để tránh vi phạm và đối mặt với hậu quả pháp lý. Đồng thời, việc thực hiện chính sách bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư sẽ đòi hỏi đầu tư vào công nghệ bảo mật và quản lý rủi ro.

Tuy nhiên, thắt chặt chính sách và quản lý cũng mang đến những lợi ích bảo vệ người dùng và xã hội trước những nguy cơ an ninh mạng và việc lạm dụng thông tin cá nhân. Sự đảm bảo tính bảo mật và tuân thủ các quy định sẽ giúp xây dựng lòng tin và ủng hộ của người dùng, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững và có lợi cho toàn bộ hệ sinh thái IoT.

Tăng cường bảo mật trong IoT

Tình hình bảo mật dữ liệu và những nguy cơ tiềm ẩn trong mạng IoT

Trong môi trường ngày càng kết nối của IoT, bảo mật dữ liệu đóng vai trò quan trọng để đảm bảo tính an toàn và bảo mật cho người dùng và doanh nghiệp. Tuy nhiên, với sự gia tăng nhanh chóng của các thiết bị kết nối và số lượng dữ liệu được sinh ra, xuất hiện nhiều nguy cơ tiềm ẩn. Mạng IoT rộng lớn và phức tạp mở ra nhiều cánh cửa tiềm năng cho các cuộc tấn công và xâm nhập.

Các nguy cơ bảo mật trong mạng IoT bao gồm:

• Xâm nhập vào hệ thống: Các kẻ tấn công có thể xâm nhập vào hệ thống IoT và chiếm quyền kiểm soát các thiết bị kết nối. Điều này có thể dẫn đến việc lợi dụng các thiết bị này để tấn công mạng lưới hoặc đánh cắp dữ liệu quan trọng.
• Rò rỉ dữ liệu: Với lượng lớn dữ liệu được thu thập từ các thiết bị IoT, nguy cơ rò rỉ dữ liệu cá nhân và thông tin nhạy cảm là rất cao. Nếu dữ liệu này không được bảo vệ một cách cẩn thận, nó có thể rơi vào tay những kẻ xấu ý và bị lạm dụng.
• Tấn công từ chối dịch vụ (DDoS): Kẻ tấn công có thể lợi dụng các thiết bị IoT kết nối để tạo thành một mạng botnet và thực hiện các cuộc tấn công DDoS, làm quá tải hệ thống và làm gián đoạn hoạt động bình thường của mạng lưới.

DDoS là gì?

DDoS là viết tắt của “Distributed Denial of Service,” dịch ra tiếng Việt là “Tấn công từ chối dịch vụ phân tán”, đây là một loại cuộc tấn công mạng phổ biến, mục tiêu của nó là làm cho một trang web, máy chủ, hoặc dịch vụ mạng trở nên không khả dụng đối với người dùng hợp lệ.

Trong cuộc tấn công DDoS, kẻ tấn công sử dụng một lượng lớn các máy tính hoặc thiết bị IoT (Internet of Things) đã bị nhiễm virus hoặc bị chiếm quyền điều khiển, gọi là “botnet.” Khi kích hoạt, những thiết bị trong botnet gửi một lượng lớn yêu cầu (request) không hợp lệ đến mục tiêu cùng một lúc, làm cho mục tiêu không thể xử lý tất cả yêu cầu này và đổ vỡ do quá tải. Kết quả là, người dùng hợp lệ sẽ không thể truy cập vào trang web, dịch vụ hoặc máy chủ đó trong thời gian tấn công diễn ra.

Cuộc tấn công DDoS không nhằm vào việc truy cập trái phép vào hệ thống hay lấy đi thông tin nhạy cảm, mà chủ yếu nhằm tạo ra sự cản trở và làm gián đoạn hoạt động của mục tiêu. Điều này có thể gây tổn hại về uy tín và thiệt hại kinh tế cho các tổ chức và doanh nghiệp bị tấn công. Để phòng ngừa DDoS, các tổ chức thường triển khai các biện pháp bảo mật và sử dụng các dịch vụ chuyên nghiệp chống DDoS để phát hiện và đối phó với các cuộc tấn công này.

Các biện pháp tăng cường bảo mật dữ liệu và đối phó với các cuộc tấn công

Để tăng cường bảo mật trong IoT, các biện pháp sau đây cần được thực hiện:

• Mã hóa dữ liệu: Dữ liệu được thu thập từ các thiết bị IoT nên được mã hóa để bảo vệ khỏi việc truy cập trái phép và sử dụng sai mục đích. Mã hóa dữ liệu cũng làm giảm nguy cơ rò rỉ thông tin nhạy cảm.
• Xác thực và ủy quyền: Đảm bảo các thiết bị và người dùng chỉ có thể truy cập và thực hiện các hoạt động theo đúng quyền hạn được ủy quyền. Xác thực hai yếu tố và các phương thức xác thực mạnh khác có thể giúp đảm bảo tính bảo mật trong quy trình xác thực.
• Cập nhật phần mềm: Các nhà cung cấp và người dùng cần đảm bảo thiết bị IoT và phần mềm được cập nhật thường xuyên để khắc phục các lỗ hổng bảo mật mới.
• Giám sát hệ thống: Theo dõi và giám sát các hoạt động trong hệ thống IoT là cách hiệu quả để phát hiện và ngăn chặn các hoạt động bất thường và tấn công xâm nhập.

Sự phát triển các chuẩn mực và quy định mới về bảo mật trong IoT

Để đối phó với các nguy cơ bảo mật và đảm bảo tính an toàn trong mạng IoT, các tổ chức và chính phủ đang tập trung vào việc xây dựng các chuẩn mực và quy định mới về bảo mật trong IoT. Những chuẩn mực này sẽ định hướng các tiêu chuẩn kỹ thuật và quy trình bảo mật, đồng thời yêu cầu các nhà cung cấp và doanh nghiệp tuân thủ nhằm tăng cường tính bảo mật và giảm thiểu các nguy cơ tiềm ẩn.

Các chuẩn mực mới sẽ đảm bảo rằng IoT được phát triển và triển khai một cách an toàn và bảo mật hơn, từ đó xây dựng lòng tin cho người dùng và hỗ trợ sự phát triển bền vững của công nghệ này trong tương lai.

Tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) trong IoT

Mối liên hệ giữa trí tuệ nhân tạo và IoT

Trí tuệ nhân tạo là gì?

Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence – AI) là một lĩnh vực trong khoa học máy tính và công nghệ thông tin, mà mục tiêu chính là tạo ra các hệ thống hoạt động giống như con người hoặc có khả năng thực hiện các công việc thông minh mà trước đây chỉ có con người mới có thể thực hiện.

Trong lĩnh vực AI, các nhà khoa học và kỹ sư tập trung vào việc xây dựng các thuật toán và hệ thống máy tính có khả năng học hỏi từ dữ liệu và từ đó cải thiện hiệu suất và đưa ra dự đoán, quyết định hoặc giải quyết các vấn đề phức tạp.

Các hệ thống AI có thể được phân loại thành hai loại chính:

• Trí tuệ nhân tạo hẹp (Narrow AI): Đây là loại AI chỉ được lập trình để thực hiện một số công việc cụ thể và có hạn chế trong phạm vi hoạt động. Ví dụ, các trợ lý ảo như Siri và Google Assistant chỉ có thể thực hiện các nhiệm vụ như trả lời câu hỏi, thực hiện cuộc gọi, tìm kiếm thông tin trên mạng, và điều khiển các thiết bị trong nhà.
• Trí tuệ nhân tạo mạnh (Strong AI): Đây là loại AI có khả năng thực hiện các nhiệm vụ thông minh tự động và có thể học hỏi và thích nghi với môi trường một cách tự động. Trí tuệ nhân tạo mạnh được coi là một dạng trí tuệ tổng quát, có khả năng giải quyết các vấn đề phức tạp và thậm chí vượt trội hơn con người trong một số tác vụ.

Trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet of Things (IoT) đã từng có mối liên hệ mật thiết và đã đi đôi với nhau trong quá trình phát triển. AI cung cấp khả năng cho các thiết bị IoT để học hỏi và tự động thích nghi dựa trên dữ liệu thu thập được, từ đó làm cho chúng trở nên thông minh và linh hoạt hơn trong việc thực hiện nhiều chức năng.

Tiềm năng của tích hợp AI trong IoT

• Dự đoán và phân tích dữ liệu: AI cho phép các thiết bị IoT xử lý lượng lớn dữ liệu nhanh chóng và tự động phân tích, đưa ra dự đoán và tìm ra các xu hướng tiềm ẩn. Điều này rất hữu ích trong việc cung cấp thông tin thời gian thực và đưa ra các quyết định thông minh.
• Tối ưu hóa và tự động hóa: Sự kết hợp giữa AI và IoT giúp tối ưu hóa hoạt động của các thiết bị và hệ thống thông qua việc tự động hóa các quy trình và quyết định. Điều này giúp tăng hiệu suất và giảm thiểu sự can thiệp của con người.
• Hệ thống tự học: Các hệ thống AI trong IoT có khả năng tự học từ các dữ liệu mới, từ đó cải thiện khả năng hoạt động và tối ưu hóa các chức năng của các thiết bị. Điều này tạo ra môi trường tự động tiến bộ và linh hoạt.

Ứng dụng thực tế của tích hợp AI trong IoT

• Thành phố thông minh: Tích hợp trí tuệ nhân tạo vào hệ thống IoT giúp các thành phố thông minh (smart city) thu thập và phân tích dữ liệu để cải thiện quản lý giao thông, tiết kiệm năng lượng và đáp ứng các nhu cầu dân số.
• Công nghiệp tự động hóa: Trong ngành công nghiệp, việc kết hợp AI và IoT cho phép các hệ thống tự động hóa hiệu quả hơn, giảm thiểu sai sót và tăng cường hiệu suất sản xuất.
• Chăm sóc sức khỏe thông minh: Trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, các thiết bị IoT tích hợp AI có thể giám sát sức khỏe của bệnh nhân và đưa ra các đề xuất chẩn đoán và điều trị thông minh, giúp cải thiện chất lượng chăm sóc và tiết kiệm thời gian và chi phí.

Thách thức của việc tích hợp AI trong IoT

Mặc dù tích hợp AI trong IoT mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng đồng thời đặt ra một số thách thức. Điều này bao gồm vấn đề bảo mật và quản lý dữ liệu, cần phải đảm bảo rằng các dữ liệu nhạy cảm không bị lộ ra ngoài và được sử dụng một cách an toàn. Ngoài ra, việc đào tạo và phát triển các hệ thống AI đòi hỏi đầu tư lớn về thời gian và tài nguyên.

Tuy nhiên, với tiềm năng của sự kết hợp giữa AI và IoT, những thách thức này có thể được vượt qua và mở ra nhiều cơ hội mới cho sự phát triển và ứng dụng của công nghệ trong tương lai.

Mời độc giả đón đọc phần 2: [Lĩnh vực Sản xuất] 7 xu hướng IoT đáng chú ý trong năm 2023 (Phần 2)

Linh Vu

I love to smile.

Xem bài khác